Phần 1: Đánh giá qua hình thức so sánh
Phương pháp xếp hạng: Bao gồm so sánh đơn giản và xếp hạng luân phiên
Phương pháp phân bổ theo tỷ lệ bắt buộc
Theo phương pháp này, người đánh giá phải phân loại người lao động thành các nhóm theo các tỷ lệ được quy định từ trước. Ví dụ: 30% người THCV tốt, 50% người THCV đạt mức yêu cầu, 20% người THCV kém nhất.
Cách so sánh này thương áp dụng khi doanh nghiệp tổ chức xây dựng kế hoạch đào tạo hoặc thực hiện việc phân phối tiền lương cho người lao động.
Phương pháp so sánh cặp
Người đánh giá sẽ so sánh từng nhân viên của mình với những người khác trong bộ phận theo từng cặp và từng khía cạnh đánh giá (yếu tố công việc). Trên cơ sở so sánh, người đánh giá có thể sắp xếp thứ hạng của người lao động theo từng yếu tố đánh giá đó.
Các phương pháp trên đều có ưu điểm chung là đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện, thuận tiện cho người lãnh đạo ra các quyết định nhân sự: quyết định về tiền lương, đào tạo, đề bạt cán bộ,… Nhưng những phương pháp này lại có nhược điểm là tạo ra sự cạnh tranh thiếu lành mạnh giữa những người lao động trong tập thể, nghĩa là nó không khuyến khích người lao động hợp tác, chia sẻ với nhau trong quá trình thực hiện công việc. Đồng thời, người đánh giá dễ mắc phải lỗi thiên vị, thành kiến, thông tin phản hồi về các hành vi tiến trình lao động bị hạn chế.